Volkan KARABAĞ

Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, 2021 sezonu kazılarında “Ani’de kümbet ve 3 farklı tipte mezar bulduklarına” ilişkin kamuoyuna yaptığı açıklamalar üzerine Araştırmacı Yazar Sezai Yazıcı; ilki, “Kâfir Pehlivan Tırdat’ı Yenen Mikdad Pehlivan” Efsanesi ve Ani’de Bulunan Kümbet” diğeri Uluslararası Rusya Araştırmaları Dergisi’nde (International Journal of Russian Studies) çıkan “Marr’ın Ani’deki Son Kazısı, 1933 Türkiye Gezisi ve Mustafa Kemal’le Görüşmesi” başlığıyla iki makale yayınladı.

Yazıcı, Arslan’ın açıklamalarının tersine makalelerinde özetle; kümbet ve mezarları 1917 yılında Marr’ın gün yüzüne çıkardığını, Fahrettin Kırzıoğlu ve İlhan Akçay’ın da konu üzerine incelemeleri bulunduğunu, ayrıca yaşı yeten Ani köylülerinin de bunları bildiğini belirtmişti. Muhammet Arslan, Yazıcı’nın, Rusya Araştırmaları Dergisi’nde yayımlanan son makalesinin yayından kaldırılması için başvuruda bulunmuştu.

Yazıcı, https://www.academia.edu/’da yayınladığı makalesinin [1] nolu dipnotunda Arslan’ın iddialarını yanıtladı.

Yazıcı’nın yanıtlarının bir bölümü aşağıda sunuyoruz.

(…)

“Sayın Arslan,105 yıl önceki kazıya ilişkin yaptığım değerlendirmeleri akıl almaz bir biçimde kendi kazısına yapılmış gibi göstermiştir. İleri sürdüğü iddialara geçmeden önce üzülerek makalemizi bile yeterince incelemediğini belirtmek istiyorum.

“Zira; “Marr’ın Ani’deki Son Kazısı, 1933 Türkiye Gezisi ve Mustafa Kemal’le Görüşmesi” başlıklı Makale adından da anlaşılacağı gibi Marr’ın Ani’deki son kazısını ele alıyor. Makalenin “Gün Yüzüne Çıkarılan Müslüman Türbesi ve Mezarlık” bölümünde çoğu ilk kez yayımlanan bilgi ve belgelerle; 1917 yılında Ani’de gerçekleştirilen kazı değerlendirilip tanıtılıyor. Dikkatli bir okurun hemen fark edeceği gibi kullanılan tırnak içi işaret, dipnotlar ve italik harflerle yapılan aktarımlar Muhammet Arslan’ın iddiasının tersine değerlendirmelerin 2021 sezonunda gerçekleştirilen kazıya ait olmadığını gösteriyor.

(…)

“Kümbet ve mezarların olduğu alan Fahrettin Kırzıoğlu’nun 1982 yılında yayımlanan Ani Şehri Tarihi (1018-1236) kitabının arkasındaki haritada “Selçuklu Kabristanı” olarak gösterilmiştir. Gerek Fahrettin Kırzıoğlu gerekse İlhan Akçay’ın incelemeleri türbe ve mezarların yakın tarihe kadar tamamen açıkta olduğunu ortaya koyuyor.  Bu durumu başta Ani köylüleri olmak üzere konuya aşina, yaşı yeten herkes hatırlıyor. Muhammet Arslan ise “ilk kez Selçuklu Kümbet ve Mezarlığı[nın]” 2021 çalışmalarında (…)  “açığa çıkarıldığı[nı]” ifade edecek kadar süreci yadsıyarak gerçekliğin dışına çıkıyor. (Ani Ören Yeri Kazısı… s. 30). Hiçbir illiyet bağı kurulmadan Ani müktesebatını, koca bir literatürü yokumsayan bu sözlere ancak pes denir! Zira, arkeolojik kazı tanımı gereği; “Buluntuların kaynağı ve bağlamının (…) ortaya çıkarılması ve kaydedilmesi de dahil olmak üzere arkeolojik alanların kazılmasıdır.” (https://www.archaeological.org)

Yazıcı’nın “Marr’ın Ani’deki Son Kazısı, 1933 Türkiye Gezisi ve Mustafa Kemal’le Görüşmesi” başlıklı makalesini ve Doç. Dr. Muhammet Arslan’a verdiği [1] nolu dipnottaki yanıtların tümünü okumak için:

https://www.academia.edu/69449076/Marr_%C4%B1n_Ani_deki_Son_Kaz%C4%B1s%C4%B1_1933_T%C3%BCrkiye_Gezisi_ve_Mustafa_Kemal_le_G%C3%B6r%C3%BC%C5%9Fmesi

Sezai Yazıcı kimdir? 

TODAİE SİYO mezunudur. 2017 yılında Ani üzerine aynı anda yayınladığı dört kitapla dikkatleri topladı. Ani’nin, 2000 ve 2002 yıllarında 3. ve 4. kez “Dünyada Tehlike Altında Olan 100 Site” içine girmesi için, 2003 yılında “Askeri Yasak Bölge” olmaktan çıkarılması için (Kent Konseyi Genel Sekreteri sıfatıyla) raporlar hazırladı. 2014 yılında I. Uluslararası Ani-Kars sempozyumunda Türkiye’de ilk kez sistematik bir bütünlük içinde Ani’deki mağaralar üzerine “Ani’nin Yeraltı Sırları” başlığıyla bildiri sundu. 2017 yılında Manuçehr Camii’nin kitabesini ilk okuyan Eugene Boré’nin Paris’teki kayıp günlüğüne ulaştı.