14 Ağustos 1993 yılında Kars’ın Digor İlçe’sinde gösteri ve yürüyüş hakkını kullanmak isteyen halkın üzerine güvenlik güçleri tarafından ateş açılması sonucu 17 kişinin ölümü ile sonuçlanan ve tarihe “Digor Katliamı” olarak geçen olayın sorumlularının bulunması için Anayasa’nın 98. ve İçtüzüğün 104. ve 105. maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılması için gereğini arz ve teklif ederiz.

GEREKÇE                                           

14 Ağustos 1993 tarihinde Kars’ın Digor ilçesinde bir katliam yaşanmıştır. Ancak olayların üzerinden 20 yıl geçmiş olmasına rağmen sorumlular hakkında her hangi bir işlem yapılmamıştır.  Katliamın, devletin güvenlik güçleri tarafından yapıldığı  görgü tanıkları ve tespitler sonucu kesinleşmiş olsa da bu güne kadar ne yargı ne de diğer yetikli organlar katliamın aydınlatılması ve sorumluların cezalandırılması hakkında üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmiştir. Digor halkı 14 Ağustos 1993 tarihinde köylerden toplanan kalabalık bir kitle halinde, o dönem gıda ambargosu ve yayla yasağı başta olmak üzere yaşanan hak ihlallerini protesto etmek amacıyla ilçe merkezine yürümek istemiş, bu sırada güvenlik güçleri halkın üzerine ateş açmıştır.  Açılan ateş sonucu Gülcan Çağdavul, Selvi Çağdavul, Yeter Kerenciler, Necla Geçener, Zarife Boylu, Erdal Buğan, Zeynep Çağdavul, Hacer Hacıoğlu, Suna Çidemal, Fatma Parlak, Faruk Aydın, Cemil Özvarış, Gıyasettin Çalışçı, Hasan Çağdavul, Süleyman Taş, Nurettin Orun, Tütiye Talan  yaşamını yitirmiştir.

Onlarca kişinin gözaltına alınması ile sonuçlanan bu olayda, yüzlerce  kişi yaralanmış ancak göz altı ve tutuklanma kaygısı ile hastanelere gidemediklerinden, kayıtlara geçen yaralı sayısı 67 olmuştur. Olayda yaralananlar götürüldükleri hastanelerde de kaba uygulamalara maruz bırakılmış, tedavileri yapılmamıştır. Sakatlanan ve organlarını yitiren bir çok kişi hala hayattadır. Olayın hemen ardından, ölenlerin yakınları ve olayda yaralananlar, güvenlik güçleri hakkında suç duyurusunda bulunmuştur. Ancak katliamın sorumlularını koruyan yargı, göstericiler hakkında 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası’na muhalefetten soruşturma açmıştır.

Kars Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı Özel Harekât Şube Müdürlüğü’nde görevli 8 polis memuru hakkında ‘kasten adam öldürmek’ ve ‘kasten adam öldürmeye teşebbüs’ suçlarından başlatılan soruşturma ve akabinde açılan dava süreci  14 yıl sürmüş ve Kars Ağır Ceza Mahkemesince sanık polisler hakkında beraat kararı verilmiştir.

Yargılamanın uzamasından kaynaklı olarak maktullerden 7’sinin yakını ve yaralılardan 8 kişi, davayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşımıştır. AİHM, Türkiye’ye “sulh” teklifinde bulunmuş ve Türkiye tarafından AİHM’e gönderilen cevapta teklif kabul edilmiş ve cevapta “Hükümet, mevcut Türk mevzuatına ve böylesi eylemleri önleme hususundaki kararlılığına rağmen aşırı güç kullanımı neticesinde ölümle sonuçlanan münferit olaylardan üzüntülüdür” şeklinde bir ifade kullanmıştır. Konu hakkında 2008 yılında verilmiş soru önergesine gelmiş olan cevabi yazıda ise  AİHM’e müracaat edenlere, mahkeme kararı doğrultusunda 325 bin Avro tutarından ödeme yapıldığı, yargılanan emniyet personelinden ikisinin emekliye ayrıldığı, altısının ise göreve devam ettiği bilgisi yer almaktadır.

Digor Katliamı’nın üzerinden 20 yıl geçmiştir. Katliamın devletin güvenlik güçleri tarafından yapıldığı tüm deliller ve görgü tanıklarının ifadeleri ile açıkça ortadadır. Digor halkı her yıl 14 Ağustos’ta bu katliamın sorumlularının yargı önüne çıkarılarak hak ettikleri cezayı çekmeleri talebinde bulunmaktadırlar. Ancak katliamdan sorumlu olduğu gerekçesi ile hakkında soruşturma açılanların beraat etmesi ve  görevlerine devam etmeleri başta bu olayın mağdurları olmak üzere tüm toplumda açık bir adaletsizlik hissi yaratmıştır. Katliamın sorumluları açığa çıkarılarak olay aydınlatılmadığı sürece, suçluların devlet tarafından korunduğu düşüncesi de varlığını koruyacaktır. Katliamın üzerindeki sır perdesinin kaldırılarak, sorumlular hakkında gerekli yasal sürecin başlatılması için bir meclis araştırması açılmasını Genel Kurul’un takdirine sunuyoruz.