Et fiyatlarındaki aşırı artışa değinen dünkü yazım yoğun ilgi görünce konuyu okurlarımla daha detaylı bir şekilde paylaşmak istedim. Ağustos 2009’dan bu yana et fiyatlarındaki yükselme durmak bilmiyor. Son üç aydaki fiyat artışları bile yüzde 20’yi aştı. İşin kötüsü, et fiyatlarındaki bu aşırı yükselişin ne zamana kadar devam edeceğini ne üretici, ne tüketici ne de sanayici biliyor. Herkes bu konudaki memnuniyetsizliğini her platformda dile getiriyor, ancak çözüm için bir arpa boyu yol alınamıyor.

Bakanlık sorun yok diyor ancak!..

Tarım Bakanlığı son üç ayda üç sayım yaptırdı. Tarım Bakanlığı’nın sayım verilerine bakılırsa besi materyali yeterli gözüküyor. Ancak etçiler et bulamıyor ve kırmızı et arzında eksiklik var diyerek Tarım Bakanlığı verilerini yalanlıyorlar. Bir başka kesime göre de evet yeterli hayvan var ama üretici her gün artan et fiyatları karşısında geleceği kestiremediği için hayvanlarını elden çıkarmıyor; dönüp arkasına baktığında yerine koyacağı hayvan için pazardaki besi materyal fiyatlarının yüksek olduğunu görüyor, elimdeki hayvandan en iyi şekilde nasıl yararlanırım diye besideki eşiği son noktasına kadar kullanmak istiyor. Ancak bu nereye kadar devam edecek? Çünkü besisini alan bir hayvan daha ne kadar elde tutulabilir. Bence bu mantık son derece yanlış. Öyle sanıyorum ki üretimde sıkıntılar var, yeterli üretim yok. Son günlerde damızlık fiyatları da çok yükseldi.

Kuraklık koyunculuğu bitirdi

Son iki-üç yıldır kuraklık vs. gibi nedenlerle koyunculukta da sayısal olarak yüzde 50’lere varan düşüşler var. Zaten bıçak sırtı olan arzdaki durum yetersiz hale geldi. Koyunculuğun kırmızı ete katkısının 200 bin ton olduğu, bunun 75-100 bin tona düştüğü dikkate alınır, kısa süreli de olsa dişi sığırların payının yüzde 15 olduğu düşünülürse açık yıllık 150 bin ton ete tekabül ediyor. Bu da üretimin yüzde 15’i demektir ve et fiyatlarının artışını tetikleyeceği açıktır.

Kapasite düştü

Son beş yıldan bu yana besicilikte yaşanan sıkıntılar nedeniyle 2009 Ocak ayından Mayıs ayına kadar üreticiler, yaşanan sıkıntılar nedeniyle ya kapasitelerini dondurdular, ya da işletmelerini kapatarak bu işten vazgeçtiler. Damızlıkçı işletmeler de süt fiyatlarının maliyetin çok altında kalması sonucunda ya kapasitelerini düşürerek küçüldüler ya da bu işi bıraktılar. O günlerde 500 binin üzerinde damızlık hayvan kasaba gitti. Badireleri atlatanlar bugün bu fiyatlardan korkar hale geldi. Sonucun nereye varacağını da kestiremedikleri için üretimde çekingen davranıyorlar. Et fiyatlarında son bir buçuk aydaki artışlar bir yana bırakıldığında 15 TL/KG karkas et fiyatının normal olduğunu, ancak aşırı artışın işin tadını kaçırdığını söylemek gerekir.

Sanırım en büyük problem canlı materyal teminindeki güçlüğün yanında canlı hayvan fiyatlarının yüksekliği olarak tanımlanabilir. Bugün Kars canlı hayvan borsasında canlı hayvan satış fiyatlarının 14-15 TL/kg, besideki bir hayvanda günlük masrafın yaklaşık 4 TL/gün olduğu dikkate alınırsa, asıl problemin materyalde olduğu görülür. Bunun için de damızlık nüve işletmelerinin kurulması önem arz ediyor.

Kaynak : Aydın Ayaydın / Vatan Gazetesi