Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kars Valiliği tarafından restore edilerek Harp Tarihi Müzesi olarak tarihi ve kültürel manada çok önemli bir hizmet vermeye başlayan Kanlı Tabya’nın ardından, Valilikçe projelendirilerek restorasyonu yaptırılacak olan Gemli Tabya’nın (Nal Tabya) dışındaki 44 tabya ise akıbetinin ne olacağını bekliyor.

1734-1878 tarihleri arasında savunma hatları şehrin yapısına göre inşa edilen 46 tabyadan sadece bir tanesi restore edilerek kültür turizmine kazandırılırken diğerleri ise yok olmaya devam ediyor. Kanlı Tabyanın çok yönlü olarak turizme kazandırılmasının ardından, Kars Valiliğince restorasyon projesi hazırlanan Gemli Tabya’nın da iç boşluğuna cam kafesten hizmet alanı, alt kısmına da sosyal donatılar oluşturulacak ve içerisine 12 adet suit oda yapılarak turizme kazandırılması projesi rafa kaldırıldı.

Öte yandan Ortaçağ'dan sonra Anadolu’nun doğuya açılan önemli sınır kenti Kars ve çevresindeki tarihi varlıklarımızın ne kadarının yerini ve varlığını biliyoruz? Bilindiği gibi çeşitli dönemlerde Anadolu’ya yönelik kanlı savaşların yaşandığı ve bu savaşlarda 1 Milyon 500 insanın öldüğü Kars’ta, Osmanlılar Anadolu’yu savunabilmek için bu bölgenin korunmasına önem vermiş ve bu nedenle 18. yüzyıldan sonra bir takım savunma tesisleri, yani tabyalar ve korunganlar inşa etmişlerdir.

Rus ve İran akınlarına karşı 1734-1878 tarihleri arasında yaptırılan 46 adet tabyadan 24 tanesi ya tamamen tahrip olmuş durumda ya da sadece savunma mevzileri günümüze kadar ulaşabilmiştir. Diğer 12 tabya ise halen askeri kışla olarak kullanılmakta ve bu yüzden koruma altında bulunmaktadır. Geriye kalan 10 tabyadan 5 tanesi önemli ölçüde zarar görmüş, 5 tabya ise günümüze kadar sağlam bir şekilde ulaşmıştır. Bu tabyalarından birisi de Gaziler Tabya’dır. Hali hazırda zamana direnerek günümüze kadar ayakta kalan 46 tabyadan iki tanesi Çakmak Batı ve Doğu Kışla içerisinde faaliyet gösteren askeri birliklerimize hizmet verirken, Kanlı Tabya dışındaki 43 tabya yok olmaya devam ediyor.

Harakani Havalimanı yakında kalıntıları kalan Gaziler Tabyası ile irtibatlı olan Cenup Tabya ile başlayan tabyalar kenti Kars’ın tarihi dokusu, şehri donatırken, bu tabyalar Kars’a Güneyden gelebilecek cebri hücumları karşılamak ve geri tabyalardaki birliklere hazırlık yapmaları için zaman kazandıracak bir tabya olarak inşa edilmiştir. Yapıldığı dönemde Kars’a akın eden düşman birliklerinin ilk olarak Gaziler Tabya’da görevli askerler tarafından karşılandığı ve çok sayıda şehitler verilmiş olduğu için bu isim verilmiştir.