Ticari taksilerde seyahat eden vatandaşlarımızın güvenilir hizmet almalarını sağlamak, yaşanabilecek sorunları en aza indirmek amacıyla Valisi Rahmi Doğan'ın talimatı ile hazırlanan Kars Valiliği 2018-4 Sayılı Genel Emri ile İlimiz sınırları içinde bazı esnaf, firma ve işletmelerin dövizde meydana gelen dalgalanmayı fırsat bilerek vatandaşlarımızın ihtiyaçlarına yönelik piyasa koşullarında sunulan mal ve hizmetlere fahiş fiyat uyguladığı; bazı ürünleri ise stoklarında bekleterek fiyat artışına neden olduğu, halkın esenliğini ve refahını tehdit edici davranışların ortaya çıktığı görülmüştür. Haksız fiyat artışları ve stokçuluk karşısında mağdur olan vatandaşlarımızın ve iyi niyetli işletmelerin haklarını korumak için gerekli tedbirlerin alınması amacıyla hazırlanan Kars Valiliği 2018-5 Sayılı Genel Emri şöyle:

2018/04 SAYILI GENEL EMİR

Vatandaşlarımızın huzur ve güven ortamı içinde yaşamaları Devletimizin asli görev ve

sorumluluklarındandır. Kamu hizmetlerinin aksamaya mahal vermeksizin, değişen koşullara ve

ihtiyaçlara uyumlu bir şekilde tüm vatandaşlarımıza ulaştırılması kamu düzeniyle yakından

ilişkilidir. Vatandaşlarımızın günlük hayatlarının aksama ve sıkıntı olmaksızın idamesine ilişkin her

türlü tedbiri alma yetki, görev ve sorumluluğu ise şüphesiz kamu idarelerine aittir.

Ticari taksilerde seyahat eden vatandaşlarımızın güvenilir hizmet almalarını sağlamak,

yaşanabilecek sorunları en aza indirmek önem arz etmektedir.

İl sınırları içinde bazı ticari taksi şoförlerinin; kısa mesafe, çok uzun mesafe ya da olumsuz

hava koşullarında veya trafiğin yoğun olduğu saatlerde yolcu almadığı, ödeme konusunda (bozuk

para) sorun çıkardığı, özellikle yabancı turistler başta olmak üzere farklı şehirlerden gelen

vatandaşlarımızın gidecekleri adresleri bilmemelerini fırsat bilerek ulaşım güzergahını uzatarak

yolculardan yüksek ücret talep ettiği, pazarlık usulü ile taksimetre kullanmada imtina ettiği, araç

içerisinde yüksek sesle müzik dinlediği, seyir halinde iken cep telefonu ile oyun oynadığı, uzun süreli

yüksek sesle konuşarak yolcuları rahatsız ettiği, araç içerisinde sigara içtiği, alkollü iken araç

kullandığı, uygunsuz tutum ve davranışlarda bulunduğu vatandaşlarımızdan gelen şikayet ve

taleplerden anlaşılmaktadır.

5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’ nun 9’ uncu maddesinin (ç) fıkrasında; “Kanun, Cumhurbaşkanlığı

kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine

getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler. ”

5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 112 inci maddesinin (c) fıkrasında; “İl sınırları içinde huzur ve

güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve

önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir.

Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır. Bu hususta alınan ve ilan olunan

karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 66 ncı madde hükmü uygulanır.”,

Anılan Kanun’ un 66’ ncı maddesinde; “İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük

mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya ilan

olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler veya riayet

etmeyenler, mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanunu’ nun 32’ nci maddesi hükmü uyarınca

cezalandırılır. Ancak, kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal emniyetini tehlikeye

düşürecek toplumsal olayların baş göstermesi hâlinde vali tarafından kamu düzenini sağlamak

amacıyla alınan ve usulüne göre ilan olunan karar ve tedbirlere aykırı davrananlar, üç aydan bir

yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.”,

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’ nun “Emre aykırı davranış” başlıklı 32’ nci maddesinde; “Yetkili

makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın

korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası

idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir. ...”

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’ nun “Tütün mamullerinin tüketilmesi” başlıklı 39’ uncu

maddesinin 2’ nci fıkrasında; “Toplu taşıma araçlarında tütün mamulü tüketen kişiye, elli Türk Lirası

idarî para cezası verilir. Kabahatin özel hukuk kişileri tarafından işletilen toplu taşıma araçlarında

işlenmesi halinde bu ceza ilk başvurulan kolluk birim yetkilileri tarafından verilir.

Kamuya ait toplu taşıma araçlarında işlenmesi halinde idarî para cezası verme yetkisi bakımından

birinci fıkra hükmü uygulanır.

Özel hukuk kişilerine ait olan ve herkesin girebileceği binaların kapalı alanlarında, tütün

mamullerinin tüketilemeyeceğini belirtir açık bir işarete yer verilmesine rağmen, bu yasağa aykırı

hareket eden kişiye, elli Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu ceza, şikâyet üzerine en yakın kolluk

birimi yetkililerince verilir. “

4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun’ un “Tütün

Ürünlerinin Yasaklanması” başlıklı 2’ nci maddesinde hangi alanlarda tütün ürünlerinin

kullanılamayacağı ve anılan Kanun’ un “Ceza hükümleri” başlıklı 5’ inci maddesinde ise yasaklanan

alanlarda kullananlar hakkında uygulanacak cezalar belirtilmiştir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’ nun “Tedbirsiz ve saygısız araç sürme” başlıklı 73’ üncü

maddesinde; “Karayolunda araçların kamunun rahat ve huzurunu bozacak veya kişilere zarar

verecek şekilde saygısızca sürülmesi, araçlardan bir şey atılması veya dökülmesi, seyir halinde

sürücülerin cep ve araç telefonu ile benzer haberleşme cihazlarını kullanması yasaktır. Bu madde

hükümlerine uymayanlar 1.800.000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. ”

hükümleri bulunmaktadır.

Bu itibarla; kamu düzeninin korunması, vatandaşlarımızın huzur ve güvenliği için il sınırları

içinde ticari taksi şoförlerince;

- Kısa mesafe ya da çok uzun mesafeye yolcu alınmaktan kaçınılması,

- Olumsuz hava koşullarında veya trafiğin yoğun olduğu saatlerde yolcu alınmaktan kaçınılması,

- Ödeme konusunda sorun çıkarılması (bozuk para olmaması ya da çok bozuk para verilmesi),

- Özellikle yabancı turistler başta olmak üzere farklı şehirlerden gelen vatandaşlarımızın

gidecekleri adresleri bilmemelerini fırsat bilerek ulaşım güzergahını uzatarak yolculardan yüksek

ücret talep edilmesi,

- Araçların bakımsız ve /veya kirli kullanılması,

- Araç içerisinde yüksek sesle müzik dinlenilmesi,

- Seyir halinde iken cep telefonu ile oyun oynanması, uzun süreli yüksek sesle konuşarak yolcuların

rahatsız edilmesi,

- Araç içerisinde sigara içilmesi,

- Uygunsuz tutum ve davranışlarda bulunulması,

- Araçta pazarlık usulü yolcu taşınması,

- Alkollü iken araç kullanılması, yasaktır.

Aksine davranan şoförler hakkında ilgililerin bildirimi halinde tespit tutanağı düzenlemeye

kolluk kuvvetleri ve belediye trafik zabıtası yetkili olup ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde

adli/idari işlemler yapılacak, gerekli idari para cezası uygulanacaktır.

Bu Genel Emir yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

2018/05 SAYILI GENEL EMİR

Vatandaşlarımızın refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; temel hak ve hürriyetlerini

korumak Devletimizin asli görev ve sorumluluklarındandır. Ayrıca vatandaşlarımızın

ihtiyaçlarının teminine yönelik piyasa koşullarında sunulan mal ve hizmetlere erişiminin

güvence altına alınması da Devletimizin yasal sorumlulukları arasındadır. Kamu hizmetleri ile

piyasa koşullarında mal ve hizmet sunumu kamu düzeninden etkilenmekte; bu hizmet ve

sunumlarda olası aksamalar da kamu düzenini bozabilmektedir. Vatandaşlarımızın günlük

hayatlarının aksama ve sıkıntı olmaksızın idamesine ilişkin her türlü tedbiri alma yetki, görev ve

sorumluluğu ise şüphesiz kamu idarelerine aittir.

İlimiz sınırları içinde bazı esnaf, firma ve işletmelerin dövizde meydana gelen dalgalanmayı

fırsat bilerek vatandaşlarımızın ihtiyaçlarına yönelik piyasa koşullarında sunulan mal ve

hizmetlere fahiş fiyat uyguladığı; bazı ürünleri ise stoklarında bekleterek fiyat artışına neden

olduğu, halkın esenliğini ve refahını tehdit edici davranışların ortaya çıktığı görülmüştür. Haksız

fiyat artışları ve stokçuluk karşısında mağdur olan vatandaşlarımızın ve iyi niyetli işletmelerin

haklarını korumak için gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’ nın 167’ nci maddesine göre “Devlet para, kredi, sermaye,

mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirler alır;

...”,

5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’ nun 9’ uncu maddesinin (ç) fıkrasında; "Kanun,

Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların

yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.”,

5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’ nun 11 inci maddesinin (c) fıkrasında; “İl sınırları içinde

huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin

sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir.

Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır. Bu hususta alınan ve ilan olunan

karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 66’ ncı madde hükmü uygulanır.”,

Anılan Kanun’ un 66’ ncı maddesinde; "İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük

mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya

ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler

veya riayet etmeyenler, mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanununun 32’ nci maddesi

hükmü uyarınca cezalandırılır. Ancak, kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal

emniyetini tehlikeye düşürecek toplumsal olayların baş göstermesi hâlinde vali tarafından kamu

düzenini sağlamak amacıyla alınan ve usulüne göre ilan olunan karar ve tedbirlere aykırı

davrananlar, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.”,

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’ nun “Emre aykırı davranış” başlıklı 32’ nci maddesinde;

“Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya

genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye

yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir.

...”,

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’ un 6’ ncı maddesinde; “Bir malın

sunumu ve satışından kaçınma ile bir hizmetin sunumundan kaçınma hallerinin denetimi,

uygulanması ve izlenmesine ilişkin görevlerde belediyeler yetkili kılınmıştır.”,

6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’ un 17’ nci maddesinin 2’

nci fıkrasında; “Yetkili idareler, yetki alanlarıyla sınırlı olmak kaydıyla, doğrudan veya

Bakanlığın talebi üzerine, bu Kanun hükümleri çerçevesinde perakende işletmeler nezdinde ön

inceleme mahiyetinde olmak üzere gerekli denetim ve uygulamaları yapmak ve önlemleri

almakla görevli ve yetkilidir.”,

Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik’ in 16’ ncı

maddesinde; “Yetkili idareler, doğrudan veya Bakanlığın talebi üzerine perakende işletmeler

nezdinde ön inceleme mahiyetinde denetim yapmakla görevlidir.”

hükümleri bulunmaktadır.

Bu itibarla kamu düzeni ve güvenliğinin korunması, vatandaşlarımızın mağduriyetlerinin

önlenmesi ve haksız rekabetin önüne geçilmesi amacıyla;

- İlimiz sınırları içerisinde faaliyet gösteren esnaf, firma ve her türlü işletme tarafından

sunulan mal ve hizmetlerin haklı bir neden olmaksızın fiyatlarının yükseltilmemesi,

- Ürünlerin piyasaya arzlarının geciktirilmemesi ve stokçuluk yapılmaması,

- Satılan malın üretim yeri, ayırıcı özelliği, tüm vergiler dahil satış fiyatı, birim satış

fiyatı, satış fiyatı ve birim fiyatının uygulanmaya başladığı tarih, üretim yeri Türkiye olan mallar

için Ticaret Bakanlığınca tespit ve ilan edilen şekil, logo veya işaret şartlarına uyulması,

- Ürünlerde kullanılan etiketlerin tarife ve fiyat listelerinin üzerindeki rakam ve

harflerin okunabilir, düzgün, eksiksiz, gerçeğe uygun, yeterli büyüklükte ve başka rakam, kelime

ve işaretlerle karışıklığa sebebiyet vermeyecek şekilde kullanılması,

- Tarife ve fiyat listelerinin hangi mala ait olduğunun tüketiciler tarafından kolaylıkla

görülebilmesi ve okunabilmesi hususlarına riayet edecektir.

Başta zabıta birimleri olmak üzere yetkili birimlerce denetim faaliyetlerine ağırlık verilecek,

yapılan denetimler sırasında aksine hareket edenlerin tespit edilmesi halinde yukarıda belirtilen

mevzuat hükümleri çerçevesinde adli ve idari işlemler yapılarak idari para cezası uygulanacaktır.

Bu Genel Emir yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.