Bitane, Kars’taki hava kirliliğinin sebeplerinin araştırılarak alınacak önlemlerin belirlenmesi için Anayasa’nın 98. ve İçtüzüğün 104. ve 105. maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını istedi.

GEREKÇE

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2009 verilerinde, Kars ili kükürtdioksit ortalamalarının en yüksek bulunduğu il ve ilçe merkezleri arasında yer almıştır. Değerler normal değerlerin bir hayli üzerinde olmasına rağmen hava kirliliğini önlemek için kalıcı önlemler alınmamış, bu nedenle de hava kirlilik oranı giderek artış göstermiştir. Hava Kalitesi İzleme İstasyonu günlük raporlarına göre, Kars ilinde PM0 184 mg/m3, SO2 ise 150 mg/m3 oranında çıkmıştır. Rakamlar gerçek değerlerin altında gösterilmesine rağmen yüksektir. Hava kirliliğinin en az olduğu iller arasında gelen Çanakkale’de  PM10 29 mg/m3   SO2 19 mg/m3 olarak çıkmıştır. Bu değerler karşılaştırıldığında, Kars’ta hava kirliliğinin hangi boyutlara vardığı açıkça görülmektedir.

Hava soğudukça sobaların ve kaloriferlerin yakılma oranı artış gösterdiğinden, ilde de hava kirliliği genel olarak kış aylarına geçiş ile başlamaktadır.  İlde henüz doğal gaz kullanımı oldukça düşük olduğundan, kömürle ısınma yöntemi son derece yaygındır.  Bu nedenle ilde hava kirliliği, kış aylarında normal değerlerin üstüne çıkmakta, bu da önemli ölçüde yaşamı olumsuz yönde etkilemektedir. İlin şehir merkezi adeta bir sis bulutu içinde kaybolmaktadır.

İlde sanayi sektörünün olmadığı düşünüldüğünde, kirliliğin ısınma ve ulaşımda kullanılan yakıtlardan kaynaklandığı aşikârdır. Kışların uzun ve sert geçtiği ilde, ısınmak için kullanılan ucuz ve kalitesiz kömür neredeyse yılın sekiz ayı yakılmaktadır. Köylerde de tezek kullanımı azalmış, geçimini sağlamaya çalışan köylü en ucuz kömürü kullanır hale gelmiştir. Kars’ta merkez dahil olmak üzere ilçelerde de benzer şekilde düşük kalorili kömür kullanmaktadır.  Isınma amaçlı, düşük kalorili ve kükürt oranı yüksek kömürlerin yaygın olarak kullanılması hava kirliliğini önemli ölçüde arttırmıştır. İlde çöp sahalarının olması ve bu çöplerin açık alanlarda tutuluyor olması da hava kirliliğini artırmaktadır.

Kars ilinde hava kirliliğinin en önemli sebebi birçok ilde olduğu gibi, Valilik tarafından dağıtılan düşük kalorili ve son derece kalitesiz olan kömürlerdir. Kente girişi denetimsiz olan ve dağıtımı da aynı şekilde gerçekleşen bu kömür, sağlığı açıkça tehdit etmekte, üstelik kalitesi de her geçen yıl biraz daha düşmektedir. Kars şu an hava kirliliğinin en yoğun olduğu illerden biridir. Kars ilinde merkez mahalleleri dahil çoğu yerde gecekondu ve müstakil ev bulunmaktadır. Bu tür evlerde de filtre kullanımı olmadığı gibi, kullanılan yakıtlar denetimden geçirilmiyor, çevreye yapacağı olumsuz etkisi test edilmiyor. Bu da hava kirliliğinin önemli ölçüde, dağıtılan kalitesiz ve düşük kalorili kömürün yakılması sonucu, soba veya kalorifer kazan bacalarından çıkan gazlardan kaynaklandığını göstermektedir. Motorlu araçlarda kullanılan benzin mazot vb. yakıtların denetimi de hiçbir şekilde yapılmamaktadır.

Konu hakkında 2012 yılında da bir araştırma önergesi verilmiş ancak işleme alınmamıştır. Hava kirliliği ilde yaşlılar, çocuklar, solunum güçlüğü çeken insanlar başta olmak üzere bütün vatandaşlar için açık bir tehdit haline gelmiştir. Bu nedenle Kars ilinde meydana gelen hava kirliliğinin nedenleri ortaya çıkarılarak kalıcı önlemler alınmalıdır. İnsan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılması için araştırma yapılarak, bu güne kadar yaratmış olduğu riskler tespit edilmeli ve hava kirliliğin önlenmesi için kalıcı önlemler alınmalıdır. Bu gerekçe ile bir meclis araştırması açılmasını Genel Kurul’un takdirine sunuyoruz.

SORU ÖNERGESİ

Birtane ayrıca, İçişleri Bakanı Efkan Ala tarafından Anayasanın 98. ve İç Tüzüğün 99. maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na soru önergesi sundu.

Önerge şöyle: Kars ilinde hava kirliliği giderek artış göstermektedir. İl adeta bir sisi bulutu içindedir. Kars ilinde hava kirliliğinin en önemli sebebi birçok ilde olduğu gibi, Valilik tarafından dağıtılan düşük kalorili ve son derece kalitesiz olan kömürlerdir. Kente girişi denetimsiz olan ve dağıtımı da aynı şekilde gerçekleşen bu kömür, sağlığı açıkça tehdit etmekte, üstelik kalitesi de her geçen yıl biraz daha düşmektedir.

Kars şu an hava kirliliğinin en yoğun olduğu illerden biridir. Kars ilinde merkez mahalleleri dahil çoğu yerde gecekondu ve müstakil ev bulunmaktadır. Bu tür evlerde de filtre kullanımı olmadığı gibi, kullanılan yakıtlar denetimden geçirilmiyor, çevreye yapacağı olumsuz etkisi test edilmiyor. Bu da hava kirliliğinin önemli ölçüde, dağıtılan kalitesiz ve düşük kalorili kömürün yakılması sonucu, soba veya kalorifer kazan bacalarından çıkan gazlardan kaynaklandığını göstermektedir. Motorlu araçlarda kullanılan benzin mazot vb. yakıtların denetimi de hiçbir şekilde yapılmamaktadır. Bu bağlamada;

1-İlde hava kirliliği oranları nedir? Bu oranlar normal değerler midir?

2-İlde oluşan hava kirliliğinin sebepleri nelerdir? Bu konuda bir araştırma yapılmış mıdır? Hava kirliliğini önlemek için ne yapılacaktır? Hava kirliliğini önlemek için halihazırdaki önlemleriniz nedir?

3-Valilik tarafından dağıtılan kömürlerin hava kirliğine yol açtığı doğru mudur? Valilik tarafından dağıtılan kömürlerin kalitesi hakkındaki değerler nedir? Bu kömürlerin düşük kalorili ve kükürt oranı yüksek olduğu doğru mudur?

4-Valilik tarafından dağıtılan kömürlerin ve ilde satışı yapılan kömürlerin denetimi yapılmakta mıdır?

5-Bu yıl valilik tarafından dağıtılan kömür miktarı ne kadardır? İlde satışı gerçekleşen toplam kömür miktarı ne  kadardır?

6- İlde motorlu araçlarda kullanılan benzin, mazot vb. yakıtların denetimi yapılmamakta mıdır?

(KHA)