DSİ Kars 24. Bölge Müdürlüğü Toplantı Salonunda, Kars Vali Yardımcısı Tahsin Aksu Başkanlığında gerçekleştirilen Aras Havzası Havza Yönetim Heyeti toplantısına; Iğdır Vali Yardımcısı Aydın Börü, Ardahan Vali Yardımcısı Salih Kalkan, Ağrı Vali Yardımcısı Ömer Faruk Tuncer, DSİ 24. Bölge Müdürü Mahmut Dündar, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ 8. Bölge Müdürlüğü, Aras Havzası’nın içerisinde yer alan Kars, Ardahan, Iğdır, Erzurum ve Ağrı İllerinin Belediye, Kurum ve Kuruluşlarının temsilcileri katıldı.
DSİ 24. Bölge Müdürü Mahmut Dündar, toplantının açılışında yaptığı konuşmasında, “20 Ocak 2019 tarih ve 30659 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan Havza Yönetimi Merkez Kurulu, Havza Yönetim Heyetleri Ve İl Su Yönetimi Koordinasyon Kurullarının Teşekkülü, Görevleri, Çalışma Usul Ve Esaslarına Dair Tebliğin amacı; havza ölçekli yönetim planlarının hazırlanması, uygulanması, uygulamalarının takibi sürecinde kurumlar arası koordinasyonun sağlanması amacıyla; Havza Yönetimi Merkez Kurulu, Havza Yönetim Heyetleri ve İl Su Yönetimi Koordinasyon Kurullarının kurulması ve faaliyetlerini sürdürmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir” dedi.
Havza Yönetim Kurulunun, Bakanlıkça Koordinatör Vali olarak belirlenen Vali Başkanlığında, havzada yer alan diğer illerin vali veya vali yardımcıları ve tebliğde belirtilen diğer kurum ve kuruluşların temsilcilerinin katılımı ile gerçekleştirildiğini ifade eden Dündar, “Aras Havzamızın Koordinatör Valisi Kars Valimizdir. Havza Yönetim Heyetinin sekretarya hizmetleri, koordinatör valilikteki DSİ Bölge Müdürlüğü olarak DSİ 24. Bölge Müdürlüğümüz tarafından yapılmaktadır. Havza Yönetim Heyeti yılın ikinci altı ayı içerisinde olmak üzere yılda en az bir defa toplanmaktadır” diye konuştu.
Aras Havzasında yer alan tüm illeride 2019 yılı İl Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu toplantıları yapıldığını ve gerekli kararlar alınarak kurul üyesi kurum ve kuruluşlara bildirildiğine dikkati çeken Dündar, bu toplantılar sırasında alınan kararları şöyle sıraladı;
1- Kars Atıksu Arıtma Tesisi ve Kolektör Hatları Yapımı işine ait proje çalışmaları tamamlanarak Yatırım Programına teklif edilmiş olup, Tarım ve Orman Bakanlığımızdan aldığımız bilgiye göre yatırım programına alınarak ihalesi DSİ Genel Müdürlüğümüz Atıksu Dairesi Başkanlığı tarafından yapılacaktır.
2- Yapılan taşkın koruma kanallarına ve dere yataklarına evsel ve hayvansal atıkların atılmasının önlenmesi amacıyla İl Koordinasyon Kurulu Kararları alınarak valiliklerimiz tarafından ilgililere bildirilmiştir.
3- Kars, Ardahan ve Iğdır illerimizdeki yerleşim yerlerinin taşkın zararlarından korunması amacıyla Kars ilinde 82 adet, Ardahan ilinde 37 adet ve Iğdır ilinde 42 adet yerleşim birimine ait taşkın koruma projeleri hazırlanmıştır. Bütçe imkânları çerçevesinde yatırım programına alınarak yapımları gerçekleştirilecektir.
4- 700.000 dekar sulama alanına suyu ileten Iğdır Ovası Sulamasına ait 1960-1970 ‘li yıllarda yapılmış olan klasik açık kanal sulama sisteminin iyileştirilmesi amacıyla yapımı devam eden Iğdır Ovası Sulaması Rehabilitasyonu kapsamında söz konusu alanlarda kapalı borulu sulama sistemine ait planlama çalışmaları tamamlanmak üzeredir.
5- Ardahan İl Merkezinden geçen Kura ve Alabalık Derelerinde DSİ imkanları ile gerekli temizlik çalışmaları yapılmış olup, Alabalık deresi membaında yatak tanzimi yapılmıştır.
6- Çıldır Gölünü besleyen derivasyon kanallarına evsel ve hayvansal atıkların önlenmesi için o kanalların etrafındaki yerleşim birimlerimizdeki vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi önem arz etmekle birlikte, bazı önem arz eden yerlerde koruyucu tedbirler alınmıştır.
7- Çıldır Gölü, 2018 yılında Kars ve Ardahan Valilerimizin katılımıyla yapılan toplantıda alınan kararlar çerçevesinde DSİ 24. Bölge Müdürlüğümüz tarafından gerekli tedbirler alınarak son on yılda ilk deva balık üreme alanlarına üreme döneminde suyun yükseltilmesi sağlanmıştır. Uygulama bu çerçevede bundan sonrada devam edilecektir.
8- Kars İli Arpaçay İlçesi sınırları dâhilinde bulunan Kars ilinin önemli turistik bölgelerinden biri olan ve Afrika-Avrasya kuş göçü yolu üzerinde yer alan Kuyucuk Gölü, Ramsar statüsünde Türkiye’nin 13., Doğu Anadolu’nun 1. sıradaki önemli kuş cennetidir. 245 hektar göl alanı ve 416 hektarlık Ramsar alanına sahip olan Kuyucuk Gölü, flora ve fauna çeşitliliğinden dolayı, Ülkemizin önemli bir sulak alanıdır. Belirtilen özelliklere haiz olan Kuyucuk Gölü 'nün, son yıllarda yaşanan kuraklık sebebiyle önemli düzeyde kuruduğunu, civarda gölü besleyen herhangi bir su kaynağının olmaması nedeni ile doğal yaşam dengesinde bozulmalar başladığından, gölü beslemek amacıyla Kars Valimiz Sayın Türker ÖKSÜZ’ün talimatıyla DSİ 24. Bölge Müdürlüğümüz tarafından 20 l/s verime sahip bir adet su sondaj kuyusu açılmış ve valiliğimiz tarafından yapılan çalışmalarla birlikte ihtiyaç durumunda Kuyucuk Gölünün beslenmesi temin edilecektir. Kuyucuk Gölünün doğal ve kalıcı beslenme imkanlarına kavuşması için DSİ 24. Bölge Müdürlüğümüz tarafından ayrı bir proje de yürütülmekte olup, neticelenmesine müteakip bilgilendirme yapılacak ve bütçe imkanları çerçevesinde yapımı gerçekleştirilecektir.
9- Kars ve Iğdır ilindeki tarıma elverişli alanların sulanması amacıyla Kars ilinde 6 adet, Iğdır ilinde 4 adet Gölet ve Sulama Projesi hazırlanmıştır. Bütçe imkanları çerçevesinde yatırım programına alınarak yapımları gerçekleştirilecektir.
10- Toplam 76.650 adet küçük ve büyükbaş hayvanın içme suyunu daha yakın mesafeden ve yeterli miktarda karşılamak suretiyle gerçekleştirildiğinde yıllık 32 milyon lira et ve süt geliri artışı sağlayacak olan Kars ilinde 11 adet, Iğdır ilinde 1 adet olmak üzere toplam 12 adet HİS Göleti Projesi tamamlanmıştır.
11- Kars ilinde 7 adet, Ardahan ilinde 8 adet ve Iğdır ilinde 7 adet olmak üzere toplam 22 adet sel kapanına ait gerekli sızdırmazlık önlemlerinin alınarak HİS olarak vatandaşlarımızın istifadesine sokmak için yatırım programına alınmış olup, Kars ilindekilerin ihalesi yapılarak yapımına başlanmıştır. Kars Koşapınar Köyüne ait olanı tamamlanmıştır.
Aras Nehrinin, ülkemizin önemli su kaynaklarından olduğuna dikkati çeken Dündar,  “Aras Nehri ülkemizde doğup başka bir ülkede denize dökülen nehirlerden bir tanesidir. Aras Nehrinin bir önemli özelliği de birden çok ülkede havzası olmasıdır. Türkiye, Azerbaycan, İran ve Ermenistan olmak üzere tam olarak 4 ülkede havzası bulunan bir nehirdir. İlk kaynağını Bingöl Dağlarının Erzurum sınırları içinde kalan yamaçlardan almaktadır. Azerbaycan topraklarında Kura Nehrine karışarak Hazar Denizine dökülmektedir. Aras Nehri üzerinde 2019 itibarıyla 14 tane kurulu hidroelektrik santrali bulunmaktadır. Aras nehrinin önemli özelliklerinden bir tanesi de Türkiye-Azerbaycan, Türkiye-Ermenistan ve Azerbaycan-İran arasında belli bir sınır çizgisi oluşturmasıdır. İklim değişikliğinin bir neticesi olarak eskisi gibi kısa ve uzun vadeye yayılan yağışlar değil, daha kısa sürede taşkın doğuran yağışlarla karşı karşıyayız. Derelere yapılan yanlış müdahaleler neticesi olarak vatandaşımız can ve mal emniyetini tehlikeye atan vakalarla karşılaşıyoruz. Bu nedenle, dere yataklarına yapılan müdahalelere karşı toplumumuzun bilinçlendirilmesi gerektiği ve toplumsal farkındalık oluşturulması önem arz etmektedir” dedi.
DSİ olarak; mevcut su kaynaklarını korumak, faydalanmak, gelecek nesillere taşımak ve zararlarından korumak amaçlı çalışmaları gerçekleştirdiklerini belirten Dündar, şöyle konuştu: “Su kaynaklarına verilen zararı en az seviyelere indirme konusunda çalışmalar yapıyoruz. Ülkemizin su zengini olmadığı bilinci ile su kaynaklarımızı korumak, su sıkıntısının yaşanmaması için gerekli tedbirleri almak, verimli tarım uygulaması çerçevesinde daha az sulama suyu ile daha fazla verim elde etme anlayışıyla kapalı sistem borulu sulama şebekelerine geçiş yaptık, depolama tesisleri inşa ettik ve ediyoruz. Hayata geçirdiğimiz sulama tesislerinden ülkemizin tarımı adına maksimum fayda sağlayacak şekilde kullanılmasını özellikle talep ediyor ve istiyoruz. Sulama suyu götürülen alanların mutlak surette sulanmasını sağlayacak tedbirleri almak zorundayız. Çocuklarımıza daha temiz ve yaşanabilir bir çevre bırakmak için, tabiatın ve su kaynaklarının kirletilmemesi esas alınarak hareket edilmelidir. Aksi halde bu varlıklarımızı bir defa kirlettiğimizde geri dönüşünün zor ve maliyetinin de çok olacağı açıktır. Kızılderili Reisi Seattle’nin dediği gibi; İnsan bir su birikintisinin etrafına toplanmış kurbağaların, ağaçlardaki kuşların ve doğanın seslerini duymadıkça yaşamın ne değeri olur? Unutmayın bugün diğer canlıların başına gelen yarın insanın başına gelir. Çünkü bütün hepsinin arasında bir bağ vardır. Şu gerçeği iyi biliyoruz: Toprak insana değil, insan toprağa aittir. Bir gün bakacaksınız gökteki kartallar, dağları örten ormanlar yok olmuş, yabani atlar ehlileştirilmiş ve her yer insanoğlunun kokusuyla dolmuş. İşte o gün insanoğlu için yaşamın sonu ve varlığını devam ettirebilme mücadelesinin başlangıcı olacak. Beyaz adam paranın yenmeyen bir şey olduğunu, son ırmak kuruduğunda, son ağaç yok olduğunda, son balık öldüğünde anlayacak... Bizler, nehirlerimizi kurutmadan, kirletmeden, ağaçları yok etmeden ve buralarda yaşayan canlıların yaşam hakkına gerekli itina ve saygıyı göstermek suretiyle, gelecek nesillere temiz ve yaşanılabilir bir çevre ve ülke bırakmak zorundayız. Bu duygu ve düşüncelerle, toplantıya katılım sağlayan tüm heyet üyelerine teşekkür eder, toplantımızın hayırlara vesile olmasını dilerim.”
Toplantıda, TÜBİTAK Temsilcisi Doç. Dr. Kemal Güneş tarafından Çıldır Gölü Havza Koruma Eylem Planı ve Özel Hüküm Belirleme Projesi (Mevcut Sorunlar ve Alınması gereken Önlemler) sunumu ve Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Kullanılmış Suların Yeniden Kullanım Alternatiflerinin Değerlendirme Projesi yüklenici firması STANTEC Firmasından Bertan Başak tarafından Aras Havzasının Kullanılmış Su Potansiyeli ve Yeniden Kullanım Alternatiflerinin Değerlendirilmesi Projesi sunumu yapıldı.
Toplantıya Başkanlık eden Kars Vali Yardımcısı Tahsin Aksu ise konuşmasında; “Toplantının hayırlara vesile olması temennisiyle bu toplantıya katılım sağlayan tüm heyet üyelerine teşekkür ederim. Su temel yaşam kaynağıdır. Her geçen gün önemini artıran su ve su kaynaklarının korunması ve etkin şekilde değerlendirilmesi çok önem arz etmektedir. Aras Nehri Havzası bölgemiz için çok önemli bir konumdadır. Sahip olunan bu havzanın etkin yönetimi, sudan en etkin şekilde yararlanılması, zaman zaman meydana su baskınları ve taşkınlardan insanlarımızın korunması, sulak alanların korunması, içme suyunun etkin şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. İyi planlama yaparak, valiliklerimiz ve kurumlarımız arasında koordinasyon sağlayarak toplantılarımızı amacına ulaştırılması önemlidir. Bölgemizde tarım ve hayvancılık yoğun bir şekilde yürütülmektedir. Hayvancılık yaparken, hayvanlarımıza su temin ederken su kaynaklarının kirletilmesini de önlemek durumundayız. Diğer yandan yağışlar nedeniyle derelerin taşmasını önlemek için yataklarının kirletilmemesi ve müdahalelerin önlenmesini sağlamak zorundayız. Atıksu Arıtma meselesi diğer illerimizde olduğu gibi Kars ilimiz için de çok önemli bir konudur. Kars Atıksu Arıtma Tesisi yapımının DSİ yatırım programına alınarak ihalesinin yapılacak olması önemli bir gelişmedir. Bir an önce ihalesinin yapılarak bu yatırımı gerçekleştirmemiz lazım. Zira Kars Barajı, ilimiz ve bölgemiz için çok önemli bir projedir. Yapılacak Atıksu Arıtma Tesisi bu barajımızın da kirletilmesini önleyecek ve suyundan farklı amaçlarla yararlanmaya da imkân sağlayacaktır. Aynı zamanda Arpaçay Barajı dolayısıyla Iğdır ilimizin tarımına da hâlihazırda katkı sunacak bir projedir dedi. Kurul üyelerinin etkin katılımı suretiyle, sorun, darboğaz, önerilerin tartışılması ve netice de alınacak kararların Havza Yönetimi Merkez Kuruluna bildirilmesi farkındalık ve çözüm için zemin oluşturacatır” ifadelerini kullandı.
Kurul üyelerinin yaptığı değerlendirmeler neticesinde, Kars Vali Yardımcısı Tahsin Aksu, katılım sağlayan tüm kurul üyelerine, kurulun sekretarya ve ev sahipliğini yapan DSİ Kars 24. Bölge Müdürlüğüne ve Bölge Müdürü Mahmut Dündar’a teşekkür etti.