Düzenlenen etkinliğe Azerbaycan Kars Başkonsolosu Nuru Guliyev, Azerbaycan Diller Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Merkezi Uzmanı Dr. Aynur Babaşova Beşkonak, Kars Azerbaycan İşadamları Derneği Başkanı Zeki Demiral, Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu Bilim ve Sanat Merkezi Müdürü Ali Kasım Bulut, Mahalli Sanatçı ve İş İnsanı Çetin Adıgüzel, Kafkas Üniversitesi ve Azerbaycan Üniversitesi öğretim üyeleri ile Azerbaycanlı öğrenciler katıldı.

Programa katılan öğrencilere nasihatlerde bulunan Azerbaycan Kars Başkonsolosu Nuru Guliyev, “Sizin her birinizin bir Azerbaycanlı olarak, Azerbaycan sever olarak yaşadığınız her coğrafyada her zaman memleketinizi üstün kılmanız, gurur duymanızdır. Kendi bilgi, beceriniz, kabiliyetiniz, terbiyenizle ülkemizi, milletimizi tanıtın ve herkes de size bakarak gurur duysunlar. Dünya Azerbaycanlıların Dayanışma Günü hem de yeni yıl münasebetiyle tebrik ediyorum ve 2024 yılında bayramlarımıza bayramlar katılsın, 4 yıl önce topraklarımızı işgal edenlerden geri kazanmamızı bayram olarak kutluyoruz ve inşallah bundan sonra da bizde olmayan topraklarımızı da geri kazanalım, birlik ve beraberlik olalım.” dedi.

31 Aralık “Dünya Azerbaycanlıların Dayanışma Günü”nün Azerbaycan’ın merhum Cumhurbaşkanı ve o dönemin Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Başkanı Haydar Aliyev tarafından 16 Aralık 1991 tarihinde aldığı kararla ilan edildiğini söyleyen Azerbaycan Diller Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Merkezi Uzmanı Dr. Aynur Babaşova Beşkonak ise şunları söyledi;

“Her bir devletin gelişim sürecinde kendine özgü yeri olan, derin tarihi geçmişe sahip ve taşıdığı anlamdan dolayı büyük önem arz eden günler vardır. Azerbaycan için anlam ve önem derecesi büyük olan önemli tarihlerden birisi de 31 Aralık’tır. Bu tarih, tüm dünya Azerbaycanlıları’nın “Birlik ve Dayanışma” günü olarak kutlanmaktadır. Dayanışma Gününe giden sürecin tarihsel arka planı ise kolay olmamıştı.

İnsanlığın kadim yerleşim bölgelerinden olan Azerbaycan coğrafyası, farklı medeniyetler arasında geçiş noktası olmasının getirdiği cazibenin yanı sıra sahip olduğu jeo-stratejik önem nedeniyle de tarih boyunca pek çok kez işgale uğramıştır. Tarihi süreç içerisinde bakıldığında Azerbaycan farklı ülkeler tarafından baskılar uygulanarak bölünmüş ve Azerbaycan Türklerinin birbirinden sürekli koparılmaya çalışıldığı bir coğrafya olmuştur. Bunun kaçınılmaz sonucu olarak pek çok savaşlar, devrimler, askeri müdahale ve baskı dönemleri altında büyük acı ve trajediler yaşamak durumunda kalmıştır. Bu durum geçtiğimiz iki asırda yeniden somut bir gerçeklik hâlini alır. 19. yüzyılda yapılan iki antlaşma buna en bariz örnektir.

Azerbaycan, 1813 Gülistan ve 1828 Türkmençay anlaşmalarıyla Aras Nehri siyasi sınır olmak üzere ikiye bölünür. Türkmençay Antlaşmasından sonra Azerbaycan sürekli olarak yerli halkın Çar Rusya’sı ile mücadelesine sahne olur. 1920 yılından itibaren Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne (SSCB) dâhil olan Azerbaycan için yeni ve birçok olumsuz gelişmenin yaşanacağı zorlu bir dönem başlar. Sovyetlerin desteğiyle Ermenilerin “Büyük Ermenistan” projesinin gerçekleştirilmesi için Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesinde yaşayan nüfus, uygulanan baskılardan dolayı kendi topraklarından göç ettirilir.

Azerbaycanlılar uzun yıllar aralarındaki hasretin bitmesi için çaba gösterseler de bölgedeki büyük güçlerin uyguladığı siyasal baskılar sonucunda “Azerbaycancılık” ideolojisi yok edilmeye çalışılmıştır. Bu duruma defalarca itiraz edilse de 19. yüzyıldan beri devam eden bu soruna uzunca bir süre çözüm getirilememiştir. Tüm bu olaylar neticesinde 1980’li yıllara kadar dünyadaki Azerbaycanlılar arasında birliğin sağlanması mümkün olamamıştır.

1980’li yılların sonu Azerbaycan’da ve bağlı olduğu SSCB’de siyasi olayların yoğun yaşandığı, bağımsızlık düşüncesinin dile getirildiği bir dönemdir. Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecine girdiği; millî uyanışın, bağımsızlık fikrinin güçlenmeye başladığı bu dönemde Azerbaycan Türkleri sınır bölgelerinde büyük çaplı mitingler yapmaya başlamışlardır. Azerbaycanlıların birbirleriyle görüşmelerine imkân sağlanması yönünde talepler dile getirmişlerdir.

Nahçıvan’da yapılan ve günlerce devam eden mitinglerin ardından Sovyetler Birliği Komünist Partisinin tüm engellerine rağmen 1989 yılının sonlarında insanlar Nahcivan-İran sınırını oluşturan Araz Nehri’ne akın edip sınırdaki dikenli telleri kaldırıp nehri geçerek kardeşleriyle kucaklaştılar. 31 Aralık, dünya Azerbaycanlılarının dayanışma bayramı oldu ve o günün yıldönümü 1990 yılında Özerk Cumhuriyet’te geniş çapta kutlandı. Bu gelişmeler, uzun yıllardır süren hasrete son verilmesi yolunda atılan çok büyük bir adım olarak tarihe geçti. 5 Kasım 1990’da Türkiye’de düzenlenen Birinci Milletlerarası Azerbaycan Dernekleri Kongresi’nde kabul edilen kararla her yıl 31 Aralık’ın kutlanması çağrısında bulunuldu.

Dünya Azerbaycanlıları arasında birlik yaratılmasının önemini iyi bilen, bu yönde atılan somut adımlara öncülük eden büyük devlet adamı, Azerbaycan’ın merhum Cumhurbaşkanı, o dönem Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Başkanı Haydar Aliyev, 16 Aralık 1991 tarihinde aldığı kararla 31 Aralık gününü “Dünya Azerbaycanlıları’nın Dayanışma Günü” olarak ilan etti. Bunu takiben Azerbaycan Parlamentosu da 1992 yılında aynı yönde karar alarak 31 Aralık gününü Dünya Azerbaycanlıları Dayanışma Günü olarak ilan etmiştir. Dünyanın farklı ülkelerinde yaşayan 50 milyonu aşkın Azerbaycanlı, birlik, beraberlik ve ülkeye bağlılıklarının göstergesi olarak 1992 yılından bu yana her yıl 31 Aralık gününü büyük bir coşku, huzur ve barış temennileri içinde kutlamaktadır.

Birlik ve dayanışmanın en güzel örneklerinden olan Dayanışma Günü, halkımızın toplumsal ve siyasi birliğinin oluşturulması ve Azerbaycan gerçeklerinin tüm dünyaya duyurulması açısından çok büyük önem arz etmektedir.

Söz konusu tarih hem 10 milyona yakın nüfusuyla Azerbaycan halkı hem de dünyanın farklı ülkelerinde ikamet eden Azerbaycan diasporası açısından büyük öneme sahiptir. Bu önemin hem sosyal, hem siyasi nedenleri bulunmaktadır. Dünyanın farklı coğrafyasında yaşayan Azerbaycanlılar arasında bir siyasi platformun oluşturulması ve dayanışmanın sağlanması için lobicilik, diaspora faaliyetlerinin güçlendirilmesi gerekmektedir. Bunun en etkili yolu, tüm dünya Azerbaycanlılarını bir araya getiren toplantıların düzenlenmesidir. Bu amaçla ülkenin eski Cumhurbaşkanı merhum Haydar Aliyev tarafından 23 Mayıs 2001 tarihinde yurtdışında yaşayan soydaşlarımızın bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti ile ilişkilerini daha da güçlendirmesi, dünya Azerbaycanlıları arasında birlik ve beraberliğin sağlanması ve aralarındaki faaliyetlerin koordine edilmesi amacıyla, sürekli düzenlenen bir kurultayın gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. Bu doğrultuda oluşturulan ilk dört kurultay 2001, 2006, 2011 ve 2016 yılında toplanmıştır. Bu kurultayların düzenlenmesi “Azerbaycancılık” ideolojisinin sağlam temeller üzerine oturtulmasına ve Azerbaycanlıların sesinin tüm dünyaya duyurulmasına olanak sağlamıştır.

Haydar Aliyev’in cumhurbaşkanlığı döneminden başlayarak devlet politikasının vazgeçilmez bir parçası haline gelen Dünya Azerbaycanlıları meselesi, Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev tarafından da aynı hassasiyetle sürdürülmekte, Dünya Azerbaycanlıları meselesinin önemi her geçen gün artmaktadır.

Karabağ toprakları yaklaşık 30 yıl Sovyet ordusu destekli Ermeni işgali altındayken bu bayram eksik ve buruk kutlanırdı. Muzaffer Ali Baş Komandan İlham Aliyev ve şanlı Azerbaycan ordusu Karabağı işgalden azat ederek toprak bütünlüğünü sağladı, burukluk ortadan kalktı.

31 Aralık Dünya Azerbaycan Türklerinin Dayanışma günü vesilesiyle Türk Dünyası’nın dayanışma ve birlik içerisinde olmasını temenni ediyoruz. Ayrıca bu vesileyle bütün Türk Dünyasına Mutlu Yıllar diliyoruz. Yeni yılın barış, huzur, refah ve mutluluk getirmesini diliyoruz. Dünya Azerbaycanlıları’nın Dayanışma Günü’nün “Türk Birliği” sürecine giden bir yola dönüşmesi temennisiyle, tüm dünya Azerbaycanlıları’nın “Birlik ve Dayanışma Günü” kutlu olsun!”