1855 Gazi Kars Zaferinin en yoğun yaşandığı ve yakın çatışmalar nedeniyle duvarlarının kanla kaplanması nedeniyle Kanlı Tabya adı verilen tabyanın Harp Tarihi Müzesi olması için başlatılan restorasyon çalışmaları sın hızıyla devam ediyor. Yapılan kazı çalışmaları sırasında bulunun el bombası ve top mermileri de Gazi Kars’ın savunmasında ne adar zor şartların yaşandığını gözler önüne seriyor.

Halitpaşa Mahallesinde 15 bin metrekare alan üzerinde kurulduğu bilinen Kanlı Tabya’nın üzeri 1.5-2 metre toprakla örtülmüş. O dönemlerde atılan top mermilerinin tabyaya zarar vermemesi ve kamuflaj için örtülen topraktan ise el bombaları ve top mermileri çıkıyor. Tabyanın üzerindeki toprak yığının içinden çıkarılan top mermileri envanter için Müze Müdürlüğü’ne teslim edilecek. Bu arada süren kazı çalışmalarında şehitlere de rastlanılması bekleniyor.

Gazi Kars’ın düşman işgallerinden nasıl savunulduğunu, ne şartlar altında mücadele verildiğinin en çarpıcı örneklerini anlatan Kanlı Tabya ismini de yaşanan yakın çatışmalar nedeniyle duvarlarının kanla sulanmasından aldı. Bugüne kadar harabe olarak kalan, içerisinde ballycilerin ve alemcilerin mekan tuttuğu Kanlı Tabya, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın tarihi ve kültürel mirası ortaya çıkarması için başlattığı restorasyon çalışmalarıyla turizme kazandırılıyor.

KARS’TA 46 TABYA BULUNUYOR

Gazi Kars Kültür ve Turizm İl Müdürü Hakan Doğanay da kazı ve restorasyon çalışmalarını yakından takip ediyor ve çalışmaların kontrollü şekilde yürümesini sağlıyor. Kanlı Tabya’nın 1855 Kars Zaferinin en yoğun yaşandığı bir yer olduğunu belirten Kültür ve Turizm İl Müdürü Hakan Doğanay, Kanlı Tabya’nın Kültür ve Turizm bakanlığı tarafından tescil edilerek, Kültür Bakanlığı mahiyeti altına alındığını söyledi. Gazi Kars’ın tabyalarıyla ünlü bir şehir olduğunu ve 46 tabya ile Türkiye’deki en çok tabyaya sahip olan il olduğunu ifade eden Doğanay “Kars, serhat ildir. Doğu’dan Ruslara Güney’den İranlılara karşı yapılan İranlıların Kars’a kaşı yapılan savaşlarına engel olmak için yapılmıştır. Bu tabya da halk arasında Kanlı Tabya olarak bilinir. İnşallah burayı Harp Tarihi Müzesi olarak inşallah Karslılara kazandıracağız. 26 Haziran 2012 tarihi itibariyle ihalesi yapılmış olup 9 Temmuz 2012 tarihi itibariyle de yer teslimi yapılarak Abdurrahman Alınak isimli işadamımıza ihale verilmiştir, onun uhdesinde kalmıştır.” dedi.

HARP TARİPİ MÜZESİ OLACAK

Kanlı Tabya’nın Harp Tarihi Müzesi olacağını belirten Doğanay, “Işıklı efektlerle yapılmış, mumyaların bulunduğu, 1855 Kars Zaferini anlatan bir müze olacak ve bölgedeki en güzel müzelerden biri olacak. İnşallah yapılacak olan bu yatırımla Kars’ın maneviyatıyla ve Serhat İllik unvanına karşılık gelebilecek bir müze olacak. Doğal olarak da tarih turizminin etkileyeceğini, Kars’a gelecek tarih turizmini daha çok artıracağını düşünüyorum.” diye konuştu.

KÜLTÜR BAKANLIĞI 9 YILDA 25 MİLYON TL ÖDENEK GÖNDERDİ

Kültür Bakanlığının son zamanlarda hem Gazi Kars’ta hem de bölgede yatırımlarına çok ağırlık verdiğini anlatan Doğanay, “Kültür Bakanlığımızdan gelen ödenekleri şöyle bir gözden geçirdim de, 2003 tarihinden bu zamana kadar gönderilen ödenekler 25 milyon TL. bu de yavaş yavaş gün yüzüne çıkıyor, bunlardan biri de Kanlı Tabya. Burası da restorasyonu yapıldıktan sonra Harp Tarihi Müzesi olarak Karslıların hizmetine sunulacak.”

TOPRAK KALINLIĞI 1.5-2 METRE

Restorasyon çalışmalarının titizlikle yürütüldüğünün altını çizen Doğanay, “Kanlı Tabya’nın üzerinde mevzi siper olarak yaklaşık 1.5-2 metre kalınlığında toprak var. Eskiden savaşlar top, kılıç ve kalkan üzerinden yapılırdı. Doğal olarak hem sütre olarak hem kamuflaj olarak hem de koruma amaçlı olarak Tabyanın yukarıdan gelen top mermilerine karşı savunmasını sağlamak amacıyla 1.5-2 metre kalınlığında toprak mevcut. Ve o toprağın içerisinden çıkarılan taa o dönemlerde atılan top mermileri de vardı. Bunlar işte burada yaşanan savaşın, burada yaşanan dramın burada yaşanan hezimetin örnekleriydi. İnşallah bunlar gün yüzüne çıkacak ve Serhat Kars’ın nasıl ‘Serhat’ unvanını aldığını, nasıl ‘Gazilik’ unvanını aldığını Kars halkı bir kez daha buradan canlı olarak görecek. İnşallah bu yapılacak olan Harp Tarihi Müzesi ile hem Gazi Kars’ımız, hem Serhat Kars’ımız, şehirlerin kolay fethedilmediğini, kurtarılmadığını, savunulmadığını anlayacak ve halkımız hem kendi tarihine hem Kars tarihine biraz daha önem vermiş olacak. Bunlarda fayda sağlayabilirsek inşallah mutlu olmuş oluruz.” ifadelerini kullandı.

ANADOLU TOPRAKLARINDAN KÜLTÜR KAYNIYOR

Doğanay daha sonra şunları söyledi:

Bakanlığımızın son zamanlarda bu kültürel mirası koruma adına yapmış olduğu çalışmalar o kadar hızlandı ki, Bakanlığımız şu anda 7 bin 700 metrekare alan üzerine kurulmuş olan Türkiye Cumhuriyeti’nin tamamının üzerindeki kültürel mirasın hepsini ortaya çıkarmaya çalışıyor. Hakikaten Anadolu toprakları öyle ki kültür kaynıyor, kültür fışkırıyor. Bu kültür fışkıran Anadolu Mozaiğinin içerisinde Kars’ta bir mozaik. Kars mozaiğinin içerisinde tabyalar çok büyük yer kaplıyor.

DİĞER TABYALARDA KURTARILACAK

İnşallah biz bu Kars Tabyalarını bir ilk olarak başlatıyoruz. Bu tabi ki son olmayacak. Biz bundan sonra Bilimsel tabyalar Kurulu ile birlikte Karabağ Tabya, Nal Tabya, Gemli Tabya ve tamamı 46 tabyada da çalışmalar yapılacak. Bu tabyaları da inşallah bir ilk olarak turizme kazandırıp Kars turizmine bir canlılık getirmeyi düşünüyoruz, bilimsellik getirmeyi düşünüyoruz. Kars tarihine bir ışık yolu olarak bunu düşünüyoruz. İnşallah faydalı oluruz. Kars halkının da hakikaten bu tabyalara, bu tarihe duyarlı olmasını istiyoruz. Tarihimize, tarihi eserlerimize lütfen sahip çıkalım. Bu sadece Kültür Müdürlüğü ile olmuyor. Bu, topyekun hareket edilmesi gereken ve topyekun karar verilmesi gereken bir iştir. Tarih bir sevdadır, herkes şehrini sevsin, tarihini sevsin, tarihi eserlerini sevsin ben sizin aracılığınızla bunu da buradan Kars halkına duyuruyorum.

KAZIDAN TOP MERMİLERİ ÇIKIYOR

Kazıda çıkan mermiler mutlaka daha da çıkacaktır. 1855 Kars zaferinin en yoğun olduğu bölge burası. Top mermilerinden çıkacaktır, belki şehit bile çıkabilir. Bunlar yüklenici firma tarafından bir envantere kaydedilecektir. Daha sonra Müze Müdürlüğümüz kontrolünde Müze Müdürlüğüne teslim edilecektir. Müze Müdürlüğü vitrinlerinde teşhir edilecek olanlar Müze Müdürlüğüne teşhir edilmeyecek olanlarda askeriyemize, Garnizon Komutanlığımıza teslim edilecektir, envanter olarak

MÜKİNELİ TÜFEK YUVALARI

Bilindiği gibi eskiden savaşlar yakın savaşlar olarak yapılmıştı ve tabyalarda savunma amaçlı tabyalardı. Bu makineli tüfeklerle hem yakın savaşları yapmak için aynı zamanda da gözetleme ve havalandırma amaçlı kullanılıyordu. Yani halkı da buraya toplayabiliyordunuz, askeri de uraya toplayabiliyordunuz, iaşeyi de buradan verebiliyordunuz. Bir yerde de sığınma yeri gibi düyünün, hem havalandırma hem de güvenlik amacıyla yapılan makineli tüfek yuvalarıdır.

BİLGİLENDİRME BİNASI DA YAPILACAK

Daha sonra bu Kanlı Tabyanın yanına ışık oyunlarından ziyade birde memuriyet ve bilgilendirme binası yapılacak. Buraya gelen turistler, bu bilgilendirme tabelalarıyla ve ışıklandırma tabelalarıyla ve ses oyunlarıyla Harp Tarihi Müzesinin içini gezebilecekler. Bunu da Kültür turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü’nün Müzeler ve Uygulamalar Daire Başkanlığıyla ortaklaya yapacaklar, bu restorasyonla birlikte.

KANLI TABYA CAZİBE MERKEZİ OLACAK

Birde burada ilginç olan benim de hakikaten halktan dinlediğim masallar var. Bilindiği gibi şehirler halk masallarıyla anlatılır. Aslında bu halk masalları da gerçeklerdir. Burada yaşayan bir sakinin bize anlattığı şey şuydu; tabyanın etrafında bulunan sutre dediğimiz, yani koruma amaçlı sutre dediğimiz halk dilinde siper olarak adlandırılan yerin, bir ucundan bir ucuna gidildiği, fakat şu anda kapısının birinin kapalı olduğu, oksijen olmadığından dolayı girilemediği söyleniyor. İnşallah buralarda yine profesyonel ekipler tarafından açılacak ve onlarda turizme kazandırılacak ve burası bir cazibe merkezi olacak inşallah.

KANLI TABYANIN ÖNEMİ

Kanlı Tabya denmesinin sebebi yine halk ağzında, halk dilinde bir söylenti var; 1855 Kars Zaferinde artık burada iki karşı cephe birbirlerine o kadar yaklaşmışlar ki, o kadar yakın savaş olmuş ki bu tabyanın bulunduğu alan üzerinde artık duvarlar kan olmuş. Duvarların kan olması sebebiyle buraya halk dilinde Kanlı Tabya ismi verilmiş. O gün bugünde Kanlı Tabya olarak biliniyor.