Kaz, Karslıların önemli geçim kaynaklarından biri. Hemen hemen her köyde vatandaşların besleği kazlar az da olsa gelir kaynağı oluyor. Herkes kendi bütçesine göre kaz yetiştiriyor ve bunları da il dışındaki akrabalarına gönderiyor. İl genelinde 225 bin adet kuz bulunmasına rağmen kazlar bir türlü ticari amaç olanak kullanılamıyor. İl genelinde kaz üretim çiftlikleri olmadığı gibi vatandaşların bir araya gelip bunu kara geçirdiğine de rastlanılamıyor.

Ninelerin ve çocukların kaz çobanlığı yaptığı kentte en çok dikkate çeken ise kesilip kurutulması için elektrik ve telefon direklerine asılan kazlar oluyor. Kazlar direkleri asıldıktan sonra üzerleri kapatılıyor ve 15 gün kuruması bekleniyor. Kaz kesimi ile birlikte bu manzarayı hemen hemen her yerde görmek mümkün. Özenle kesilerek birkaç gün tuzda bekletildikten sonra kurutulmak için asılan kazların lezzetli olması için mutlaka bu aşamalardan geçmesi gerekiyor. Köylüler, yazın tilkiden korumak için canlı kazın, kışın da kargadan korumak için kuru kazın sahipsiz bırakılmaması gerektiğini belirterek, hırsızlıkların önüne de köpeklerle geçtiklerini ifade ettiler.

Kar yağmamasına rağmen kaz mevsimi gelince kurutulma işlemiyle birlikte kazlar da görücüye çıkmaya başladı.

YAZIN TİLKİ KIŞIN KARGA

Kaz besiciliğinin sürekli takip istediğini belirten kaz yetiştiricileri, yazın tilkilerden korumak için mücadele ettiklerini, kışın ise kurutma aşamasında kargaların saldırısından uzak tutmak için ellerine geçen örtüleri kazların üzerine kapattıklarını söylediler.

Kars’ın Susuz İlçesi’ne bağlı Porsuklu Köyü’ndeki kaz yetiştiricilerinden 80 yaşındaki İsmail Özkaradeniz ve 70 yaşındaki eşi Güzel Özkaradeniz de kurutmak için astıkları kazları il dışındaki oğullarına ve kızlarına göndereceklerini söylediler. Kazın büyüklüğüne göre 60 ile 80 TL arasında değişen fiyatlar için “çok görünse de alıp yemeğe değer” diyorlar. Kestikleri kazların çoğunu da batıda ki akrabalarına gönderiyorlar. Geçimlerini de il dışındaki evlatlarının gönderdikleri paralarla sağladıklarını söyleyen Güzel Nine, kesip kuruttuğu 40 adet kazın önünde poz verirken evlatlarına selam göndererek onları çok özlediğini ve itinayla kazlarını hazırladığını belirtti.

KARS GENELİNDE 225 BİN ADET KAZ BULUNUYOR

Tarım İl Müdürü Yusuf Yurdalan; Kazın merkezi Kars’ta, kaz sayısında önemli bir düşüş olmadığını söyleyerek, kaz nüfusunun Türkiye ortalamasına göre, yüzde 25’inin Kars ve Ardahan’da olduğunu, Kars İl genelinde ise 225 bin adet kaz bulunduğunu belirtti.

Yurdalan, Kaz yetiştiriciliğinin sulak yerlerde daha fazla olduğunu, kaz fiyatlarının yüksek düzeyde olmasının ise, kazların çok tükettiği arpa ve buğday fiyatlarında ki artış ile il dışından da kaza çok rağbet edilmesinden kaynaklandığını söyledi.

Yurdalan ayrıca, ailelerin il dışındaki yakın akraba ve dostlarına kaz ikram etmeleri ve hediye olarak kurutulmuş kaz göndermelerinin de fiyat üzerinde artışa neden olduğunu savundu. Yurdalan şunları söyledi:

“Kars’ta son dönemlerde lokantaların menüsünde kaz eti bulunmasının da fiyatın artmasına bir vesile olduğunu düşünüyorum. Tüketim konusunda kaz etine son dönemlerde olan rağbet, fiyat artışında belirleyici olmaktadır. Kaz eti kanatlı et olmasına rağmen normalde kırmızı ettir. Kazcılık ayrı bir yetiştirme tarzı ister. Kaz’ın istediği, en çok sulak yerlerdir. Çiftçi veya özel şahısların bu işi yaparak kaz üretme çiftliği kurması lazım.”

“KAZCILIK ÖZEL SEKTÖR İŞİ”

Kazcılığın özel sektör işi olduğunu da kaydeden Yurdalan, “Mutlaka bu işin içerisine özel sektörün girmesi lazım. Sadece kazın eti değil; kazın ciğeri, tüyü bunların hepsi değerli ve hepsi para edecek unsurdur. Yeter ki bu çiftlik maiyetinde ticari amaçlı üretilsin. Köylünün ürettiği, ailelerin ürettiği 3 veya 5 kazla değil ticari manada çiftlik kurulması gerekmektedir.” dedi.