Tacettin DURMUŞ  

Yüzyıllar boyunca sayısız medeniyetlere beşiklik etmiş Kars’ta, günümüze kadar ayakta durmak için direnen 300’ün üzerinde tarihi bina kurtarılmayı bekliyor.

Tarihi İpek Yolu’nun Anadolu ile kesiştiği coğrafyada yer alan Kars’ta; son yıllarda Doğu Ekspresinin de revaçta olmasıyla birlikte alternatif seyahat rotası arayanlar için cazibe merkezine dönüştü.

Özellikle Doğu Ekspresi yolculuğunun son durağı olarak ünlenen Kars; kültürü, tarihi geçmişi, etkileyici mimari yapıları, doğa ve kış turizmi ile il merkezinde bulunan tarihi binalarıyla da güzide olmayı sürdürüyor.

Şehir merkezinde her cadde ve sokakta bulunan tarihi binaların neredeyse tamamı, veraset ve istimlâk yasaları başta olmak üzere, mirasçılarının sayılamayacak kadar fazla olması ile birlikte restorasyon giderlerinin de yüksek olması gibi nedenlerle her geçen gün çürümeye devam ediyor.

Restore edildikten sonra Kars’ta faaliyetlerini sürdüren birçok kurumun taşınabileceği onlarca tarihi bina bulunurken, yeni binaların yapılmasına anlam verilemezken, az sayıda da olma bazı kurumların taşındığı tarihi binalar adeta tarihe ışık tuttuğu gibi şehrin tarihi dokusunun da zenginleşmesine neden oluyor.

Bilindiği gibi son birkaç yılda restore edilerek kurtarılan 1912 yılında Ruslar tarafından askeri kışla olarak inşa edilen iki katlı tarihi bina, dokusuna uygun olarak restore edildikten sonra Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü olarak hizmet vermeye başladı.

Yine kaderine terk edilen eski kent konseyi de dönemin valisi Rahmi Doğan’ın girişimleri sonucu harabe haleden kurtarılarak restore edildi. Ardından da Kültür ve Sanat Evi olarak Kars halkına hizmet verir hale geldi.

AK Parti Kars Milletvekili Ahmet Arslan’ın, Vali Rahmi Doğan, Milletvekili Yunus Kılıç ve AK Parti Kars İl Başkanı Adem Çalkın ile birlikte daha önce eski kent konseyi olarak kullanılan Kültür ve Sanat Evininde yapılan restorasyon çalışmasını incelmesinin ardından gazetecilere çok önemli bir açıklamada bulunmuştu.

Milletvekili Ahmet Arslan, açıklamasında Kars’ta mevcut yüzlerce tarihi binanın harabe halden kurtarılması için sahiplerine Ankara’da evrak takipçisi gibi destek vermek istediğini söylemiş ve Kars’ta yıkılmaya yüz tutmuş tarihi ve kültür varlıklarının atıl durumdan kurtarılması gerektiğine dikkat çekmişti.

Tarihi binalarını aktif hale getirmek isteyen vatandaşlara Ankara’da evrak takibi yapacak şekilde destek sözü veren Milletvekili Arslan: “Bilindiği gibi Kars’ta yüzlerce tarihi bina mevcut. Bu binaların restore edilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verdiği destekler var. Bu binaların yüzlerce sahibi var ve birçoğu da yaşamıyor. Veraset yasasından kaynaklı sorunlar var. Yeter ki insanlarımız da verasetten ve varislerden kaynaklı bir takım sıkıntılar yaşıyor. Bazı mirasçılar bu binaları aktif olarak kullanıyor ve diğer varislere hiçbir şey vermeden kullanmaya devam ediyor. Ancak bu binaları yenilediğiniz zaman veya restore ettiğiniz zaman kullanılabilir hale getirdiğiniz zaman ister istemez diğer varisler de bu sefer işin içine giriyor ve haklarını istiyor. O vakitte sorun çözülemez bir hale geliyor. Bizim insanlarımızdan istirhamız devletin, özelikle Kültür ve Turizm Bakanlığımızın bu anlamda sağladığı imkanlar var. Bu imkanlardan daha fazla yaralanabilmek onlar açısından önemlidir. Hem bu değerlerimizi daha aktif olarak kullanılabiliriz. Hem de bu binaları harabe halden kurtarabiliriz. Bu binaları yıkılmaktan kurtararak aktif hale getirmek adına önemli miras ve veraset kanununun sorun olduğu doğrudur. Biz her türlü desteği vermeye hazırız. Yeter ki tarihi binaların sahipleri bu yapılarını aktif hale getirmeye çalışsınlar. Emin olun ki birer evrak takipçisi gibi vatandaşlarımızın işlerini Ankara’da takip ederiz. Burada da Sayın valim ve özellikli Tarihi ve Kültür Varlıklarını koruma Kurulu her türlü desteği vermeye çalışır. Yeter ki insanlarımız bunları aktif bir şekilde kullanmaya çalışıyor olsun. Her türlü desteği bugüne kadar verdik bugünden sonra vermeye hazırız” demişti.

Öte yandan Kars’ta başta Beylerbeyi Sarayı olmak üzere, Kars Kalesi ve çevresinde bulunan tarihi hamamlar, taş köprü ile birlikte bazı tarihi binalarda yapılan restorasyon çalışmaları da tarihi dokunun gün yüzüne çıkartılması için az da olsa memnuniyet veriyor.