Yollarda yaban hayatı kıyımı yaşanıyor; son kurban, Kars Kuyucuk Gölü Ramsar alanında bir Porsuk...

KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, 30 Kasım 2010 tarihinde Kuyucuk Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Ramsar Alanında yaptığı kuş sayımı sırasında, gölün doğu tarafında karayoluna yakın bir bölgede ölü bir Porsuk (Meles meles) buldu.

Sürünerek gölün yakınına kadar gelen porsuğun araç çarpması sonucunda öldüğü tahmin ediliyor.

Porsuklar çok hızlı hareket edemeyen yüzünün yanlarında beyaz ve siyah çizgileri bulunan soğuk havaya dayanaklı kısa boylu tıknaz bir canlı türü.

Daha önce de Denizli ve Osmaniye’de karayollarında araç çarpması sonucu Porsukların öldüğü biliniyor. Kuyucuk Gölü’nde, birçok türünün yanı sıra tilki, porsuk, kurt, alaca sansar, domuz gibi en az 5 memeli türüne de rastlanıyor. Ama Kuyucuk Gölü’nün hemen yanından geçen Akyaka-Kars karayolu bir çok yaban hayvanın ölümüne sebep oluyor. Oysa ki gerekli bilgilendirme levhaları ve geçitler ile bu ölümler azaltılabilir.

Hem yaban hayvanları hem de insanlar güvenli bir şekilde yollarına devam edebilirler. Bu yol aynı zamanda Ermenistan’a da gidiyor. Sınır kapısının açılması durumunda kat kat artacak trafiğin çok daha fazla memeli, kuş ve diğer canlıyı öldüreceği ve hayvan çarpmasından oluşacak araç hasarının da artacağından endişe duyuluyor.

Karayolları doğada kalıcı izler bırakırlar ve üzerindeki düzensiz trafikten dolayı karşıdan karşıya geçmek isteyen yaban hayvanlarına zarar verirler. Özellikle trafik yoğunluğunun az olduğu karayollarında yaban hayvanlarına çarpma ile gerçekleşen kazalara daha sık rastlanılmaktadır.

Kuyucuk Gölü gibi dakikada 3 aracın geçtiği orta düzeyde kullanılan karayolları ise yaban hayvanları için tehlikelidir. Dünya çapında önemli bir göl olan Kuyucuk Gölü Ramsar Alanı on binlerce kuş ve diğer canlıyı barındırdığından, göl havzasının içinden geçen bu yol özellikle tehlike teşkil etmektedir.

Dünyanın bir çok ülkesinde yapılan çalışmalar neticesinde karayollarından geçen yaban hayvanları hesaplanarak risk haritaları çıkartılmıştır. Karayolları üzerinde de uyarıcı levhalar ile sürücülerin daha dikkatli olması sağlanmıştır. Ülkemizde ise bu uygulamalar yeni başlamış ve henüz yaygınlaşmamıştır. Hali hazırda olan levhalar ise sadece evcil hayvanların geçiş bölgelerine koyulan levhalardan ibarettir.

Özellikle yaban hayatının yoğun olduğu bölgelerde yaban hayvanları için yapılmış özel köprüler ve alt geçitlerin olması gereklidir. Bu şekilde karayoluyla bölünmüş bölgeler arasında yaban hayvanları güvenli bir şekilde hareket edebilir. Dünyanın birçok ülkesinde uygulanan bu yöntemden alınan sonuçlar yaban hayvanlarının bir süre sonra kendileri için yapılmış köprü ve alt geçitleri kullandıklarını ortaya koymuştur. Ülkemizde şu an Adana otoyolunda yaban hayvanları için yapılan tek bir köprü bulunmaktadır. Oysaki Kars Sarıkamış Milli Parkı gibi yaban hayatının çok zengin olduğu sarıçam ormanlarının içinden geçen kara ve tren yolunun ikiye böldüğü ormanlık alanda yaban hayvanları için hiçbir alt yapı bulunmamaktadır. Bu yolları kullanan yaban hayvanları ve insanlar tehdit altındadır. Öyle ki 2009 yılında tren çarpması sonucu beli kırılan boz ayı uyutulmak zorunda kalmıştı.

2009 yılında Trafik Hizmetleri Başkanlığı tarafından yayınlanan raporda meydana gelen(ölümlü yada yaralanmalı) 615 kaza hayvanlara çarpma sonucunda meydana gelmiştir. Ülkemizde gerek Karayolları Genel Müdürlüğünce gerekse üniversiteler tarafından karayollarında düzenli ölü hayvan sayımları yapılmalıdır. Bu veriler ışığında karayollarına gerekli yönlendirme levhaları koyulmalı, uygun alanlara ise alt/üst geçitler yapılmalıdır. Bu şekilde hem hayvan ölümleri hem de ve manevi kayıplar en aza indirilmelidir.